Avrupa Konseyi, Türk demokrasisini tartışacağı oturuma Babacanı da davet etti

Bakan Ali Babacan'ın Strasbourg'daki oturuma gidip gitmeyeceği netleşmedi.AK Parti'ye açılan kapatma davasının ardından Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi (AKPM)'nin, Türk demokrasisini yeniden tartışmaya açmasının yankıları sürüyor.

Konsey 26 Haziran'da yapılacak toplantıya Dışişleri Bakanı Ali Babacan'ı da çağırdı. Türkiye'yi 2004 yılında zayıf demokratik ülkeler sınıfından çıkaran Konsey 'acil oturum' kararı alarak yeni süreci değerlendirecek. "Böyle bir konunun gündeme gelmesi bile Türkiye'ye zarar veriyor." diyen emekli diplomat ve uzmanlar, AKPM'nin muhtemel kararının AB'nin Ankara ile müzakereleri askıya alması için 'karine teşkil edebileceği' uyarısında bulunuyor. AKPM ile AB arasında kurumsal bir bağ yok ve kararın bağlayıcılığı bulunmuyor. Ancak AB üyesi tüm ülkeler uyulması gereken ortak değerler olarak Avrupa Konseyi tarafından belirlenen insan hakları sözleşmesini kabul ediyor. Ankara'daki AB kaynakları da bağlayıcılığı olmamasından dolayı kararı hafife almanın hata olacağını belirtiyor. Kaynaklar, AKPM kararlarının bir şekilde ilgili ülkedeki mevcut durumu yansıttığını ifade ediyor.

Türkiye'deki son gelişmeler üzerine 'acil oturum' kararı alan AKPM, 26 Haziran'daki genel kurulda Ankara'yı tekrar 'denetim sürecine' almayı görüşecek. Denetim süreci, genelde Avrupa Konseyi'ne yeni üye olan ülkeler için uygulanıyor ve bu ülkelerin üyelik öncesi taahhütlerini yerine getirip getirmediği denetleniyor. Avrupa Konseyi ile Avrupa Birliği arasında kurumsal bir bağ olmamasına rağmen, birliğin, izleme sürecindeki bir ülkeyle tam üyelik müzakerelerinin sürmesi çok zor olarak görülüyor.

AB için delil teşkil edebilir

'Türkiye'deki demokratik kurumların işleyişi' başlıklı acil oturum kararını değerlendiren emekli Büyükelçi Özdem Sanberk, öncelikle Türkiye'nin Avrupa Konseyi'nin kurucu üyesi olduğunu hatırlattı. Sanberk, görünüşte bağlayıcılığı olmasa da AKPM'nin muhtemel kararının AB üyesi ülkelerde 'evrensel demokratik kriterlerden sapma' şeklinde yorumlanacağı uyarısında bulundu. Denetime alma kararının AB ile müzakere sürecini olumsuz etkileyeceğini belirten Sanberk, "Karine teşkil edebilecek bir gelişme olabilir." dedi. Emekli elçi, bu tartışmanın Türkiye'nin uluslararası arenada imajını olumsuz etkileyeceğini kaydetti. Sanberk, Avrupalı kurumların Türkiye hakkında görüş beyan etmesi ve eleştiride bulunmasının işin doğası gereği olduğunu belirterek şöyle konuştu: "Bunlara tepki göstermenin anlamı yok. 'Yetkisi yoktur, ilgi alanına girmez' diyemeyiz. Biz bu organlara üyeyiz ve kriterlerine uyma taahhüdünde bulunmuşuz."

AB uzmanı Dr. Cengiz Aktar da AKPM'nin acil oturum kararı olmasının önemli bir gelişme olduğuna işaret ederek, "Gündeme gelmesi bile bir şey." değerlendirmesinde bulundu. Avrupalı kurumların Türkiye'de temsilî demokrasiye halel getirebilecek gelişmelerden rahatsız olduğuna dikkat çeken Aktar, "AKP ve DTP'nin kapatılması demek, oyların yüzde 53'ünün çöpe gitmesi anlamına gelir. Bu da Batı'nın anlayabileceği bir durum değil." diye konuştu. Avrupalı lider ve kurumların Türkiye'deki son gelişmelerden rahatsız olduklarını defalarca ortaya koyduklarını dile getiren Cengiz Aktar, "Şimdi bunu kurumsallaştırıyorlar. Bu gibi benzer girişimler de olabilir. Avrupa Parlamentosu da bu yönde bir oturum düzenleyebilir." diye konuştu. AB uzmanı Aktar, 'AKPM kararının bağlayıcılığı yok' yaklaşımlarına şiddetle karşı çıkıyor. Cengiz Aktar, "Partiler kapatılırsa müzakere süreci illa ki etkilenecek. Askıya alınmaz ama daha düşük bir formül bulunarak müzakereler belirli bir süre ve şart ileri sürülerek dondurulabilir." öngörüsünde bulundu. Aktar, AKPM'nin şu aşamada Türkiye'yi yeniden denetim sürecine alacağına ihtimal vermiyor; ancak siyasi bir partinin kapatılması durumunda bu seçeneğin kaçınılmaz olarak gündeme geleceğini kaydetti.

AKPM Türk Heyeti Başkanı AK Parti Antalya Milletvekili Mevlüt Çavuşoğlu da "Acil oturum kararı alındıysa, olumsuz şeyler var demektir." dedi. Heyet başkanı, Türkiye'nin zor durumda kalmaması için son zamanlardaki demokrasiyle çelişen gelişmelerin 'gelip geçici' olduğunu tüm Avrupalı liderlere anlattıklarını, raportörün belli olmasının ardından da bu kişiyle yakından temas kurulacağını dile getirdi. Toplantının raportörü olması beklenen Belçikalı Hıristiyan Demokrat Milletvekili Luc Van den Brande de önceki gün Zaman'a yaptığı açıklamada, oturumda Türkiye'de yaşanan son siyasî krizin masaya yatırılacağını, 2004'te bırakılan denetim sürecinin tekrar başlama ihtimalinin de bu toplantıda tartışılacağını söylemişti. Denetim sürecinin yeniden başlamasının da toplantıda tartışılacağını belirten Van den Brande, "Demokratik kurumlarının işleyişi üzerine acil toplantı düzenlenen bir ülkenin yeniden denetim sürecine alınması ihtimali yüksektir." şeklinde konuşmuştu.